دعوای ابطال سند، دعوایی است که طی آن خواهان اعلان بی اعتباری یک سند رسمی یا عادی را به جهتی از جهات قانونی از دادگاه درخواست میکند.
همیشه اصل بر اعتبار اسناد مالکیت است اما در مواردی،
اعتبار اسناد مالکیت خدشهدار شده و موجب ابطال یا اصلاح سند مالکیت میشود.
از جمله مواردی که اعتبار اسناد را دچار خدشه میکند، میتوان به ثبت ملک بدون رعایت مقررات قانونی،
صدور اسناد مالکیت معارضف صدور اسناد مالکیت اشتباه، ثبت اراضی موات، اموال عمومی و موقوفات توسط اشخاص سودجو
و ابطال اسناد بنا به ضرورت اشاره کرد. .
در هر صورت مطلوب خواهان چنین دعوایی، از بین بردن اعتبار سند رسمی یا عادی میباشد.
سند ملکی ممکن است یا به درخواست صاحب ملک و یا بنا به حکم دادگاه و گاهی با انتقال مالکیت
یا هر دلیل دیگری باطل شود و ارزش خود را از دست بدهد.
یکی از شایع ترین دلایل باطل شدن سند ملکی، عدم تحقق شرایط صحت قرارداد خرید و فروش بر اساس ماده ۱۹۰ قانون مدنی می باشد.
مواردی مانند: نبود امضای خریدار یا فروشنده در اسناد، جعل سند انتقال مالکیت، عدم اهلیت یکی از دو طرف معامله کننده،
عدم مالکیت فروشنده، که به اصالت سند ملکی خدشه وارد میکند و فسخ یا برهم خوردن معاملهی ملکی که از دیگر علل ابطال سند هستند.
همچنین اگر سندی طی عملیات اجرایی صادر شده باشد و آن عملیات اجرایی به درستی انجام نشده باشد،
سند صادره نیز باطل می شود.
اگر رأی هیئت موضوع ماده ۱۴۷ قانون ثبت باطل شود، سند انتقال موضوع آن هم باطل است.
علل دیگری از قبیل: وجود اشتباه در سند ملکی، عدم تطابق سند با قوانین ثبتی، صادر شدن سند ملکی معارض،
ثبت املاک موقوفی و ثبت اراضی مربوط به فوت شدگان توسط افراد سودجو نیز دلائل دیگری برای ابطال سند ملک هستند.
خواهان با وجود یکی از موارد بالا می تواند دادخواست خود را برای ابطال سند مالکیت به دادگاه ارائه دهد.